Project Description
GASTROLOGIA
Dieta w chorobie Leśniowskiego- Crohna
Zapalenie jelita cienkiego w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna często utrudnia trawienie i wchłanianie kluczowych składników odżywczych z pożywienia. Liczne niedobory oraz słaby apetyt mogą natomiast prowadzić do niedożywienia. Kiedy choroba Leśniowskiego-Crohna dotyczy tylko jelita cienkiego, powoduje biegunkę i niedożywienie. Gdy zapalenie dotyczy również jelita grubego proces ten może być jeszcze bardziej nasilony. Osoba z chorobą Leśniowskiego-Crohna może cierpieć na niedokrwistość i mieć niski poziom witaminy B12, kwasu foliowego lub żelaza. Niedobory żywieniowe i niezdolność do utrzymania prawidłowej masy ciała stanowią poważne problemy i wymagają stosowania odpowiedniej diety.
Nie ma naukowo udowodnionej diety na choroby zapalne jelit. Większość ekspertów uważa jednak, że niektórzy pacjenci mogą zidentyfikować określone pokarmy, które wywołują objawy żołądkowo-jelitowe, szczególnie podczas zaostrzeń choroby. Unikając pokarmów wyzwalających, może się okazać, że objawy żołądkowe, wzdęcia, bóle brzucha, skurcze i biegunka są łatwiejsze do opanowania.
Przy spadku masy ciała ważne jest wprowadzenie diety o wyższej wartości energetycznej oraz podaży pełnowartościowego białka. Nacisk kładzie się przede wszystkim na regularne spożywanie małych posiłków, nawet w odstępach co dwie godziny. Gęstość odżywczą i energetyczną można zwiększyć poprzez dodatek do potraw białek w proszku np. konopnego, oleju roślinnego (rzepakowy, lniany), zmielonych orzechów i pestek podawanych w małych porcjach oraz suszonych owoców zmiksowanych np. w koktajlu.
Dobór produktów spożywczych jest bardzo indywidualny, dlatego też bardzo ważne jest prowadzenie dzienniczka żywieniowego.
Istnieją jednak produkty, które pogarszają stan zdrowia większości pacjentów.
Zaliczyć można do nich:
alkohole (napoje mieszane, piwo, wino)
masło, majonez, margaryna, oleje
napoje gazowane
kawa, herbata, czekolada
kukurydza
produkty mleczne (przy nietolerancji laktozy)
tłuste potrawy (smażone potrawy)
żywność bogata w błonnik (produkty pełnoziarniste)
produkty wzdymające (soczewica, fasola, rośliny strączkowe, kapusta, brokuły, cebula)
orzechy i nasiona
surowe owoce
surowe warzywa
czerwone mięso
pikantne jedzenie
sery pleśniowe
Po zidentyfikowaniu pokarmów, które powodują zaostrzenie objawów, można albo ich uniknąć, albo nauczyć się nowych sposobów ich przygotowywania, które sprawią, że będą one tolerowane. Aby to zrobić, należy eksperymentować np. piec, gotować na parze, miksować, przecierać, stosować łagodne przyprawy, spożywać małe porcje tych produktów.
Wiele osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna ma zwężenie jelita cienkiego (jelita krętego). Dla nich dieta o niskiej zawartości błonnika może pomóc zmniejszyć ból brzucha, skurcze i biegunki. Nie oznacza to jednak, że całkowicie należy rezygnować z warzyw i owoców i spożywać jedynie suchą białą bułkę czy gotowaną marchewkę. Podczas biegunek bardzo często pacjenci rezygnują z surowych warzyw. Związane jest to ze strachem lub realnym występowaniem nasilenia biegunki, a zwłaszcza bólu, wzdęć i przelewania. Może to skutkować nasileniem niedoborów pokarmowych, ze szczególną uwagą na antyoksydanty typu witamina C, której jest mniej w gotowanej żywności nawet w 75%. Gotowane warzywa również są wartościowe, ale mimo to często surowe warzywa tolerowane są w postaci małej ilości koktajlu oraz jako niewielki dodatek do potraw np. kanapki. Należy wybierać młode, delikatne warzywa, zawsze świeże. Zalecane jest usuwanie pestek np. z pomidora, przecieranie oraz ewentualnie przygotowywanie soków warzywnych. Wartościowym dodatkiem tolerowanym przez osoby chore są wszelkie rodzaje sałat, w tym rukola i roszponka, pomidor bez skóry, kiełki, natka pietruszki, ogórki kiszone i tarta marchewka oraz inne warzywa korzeniowe np. seler i pietruszka. Szczególnie ważnym produktem jest natka pietruszki ponieważ bogata jest w witaminę C oraz żelazo. Powinna być ona jednak świeża, nie mrożona czy suszona dodawana np. do zupy, a nawet na kanapkę.
W okresie nasilonych biegunek, dieta powinna zawierać produkty zapierające (banany, jagody, ryż biały, gotowana marchewka), które jednak należy podawać z ostrożnością, aby nie doprowadzić do zaparć, gdyż te mogą nasilić krwawienia z odbytnicy.
Związek między dietą a ryzykiem rozwoju zapalnych chorób autoimmunologicznych badano już 50 lat temu. Choroby, na które w znacznym stopniu wpływa odżywianie, obejmują chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC). Czego jesteśmy pewni? Ostatnie przeglądy systematycznie wskazują na możliwą predysponującą rolę diety bogatej w białko zwierzęce oraz ochronny wpływ wielonienasyconych kwasów omega 3 (n3-PUFA) w chorobie Leśniowskiego-Crohna i UC. Również dieta wysokotłuszczowa może zaostrzać choroby zapalne jelit. Mimo, że w przebiegu choroby zwykle następuje spadek masy ciała to wykazano związek pomiędzy otyłością a ryzykiem rozwoju tego schorzenia.
Niektóre osoby z chorobą Leśniowskiego-Crohna powinny stosować wysokokaloryczne płynne diety, szczególnie podczas zaostrzenia objawów. Dając jelitom potrzebny odpoczynek, płynna dieta może pomóc w tłumieniu objawów choroby Leśniowskiego-Crohna. Ponadto płynna dieta lub specjalne wysokokaloryczne płynne preparaty mogą pomóc osobom z chorobą Leśniowskiego-Crohna , które potrzebują dodatkowego odżywiania krótkoterminowo lub tym, których jelita nie są w stanie wchłonąć składników odżywczych z całych pokarmów.
Dieta w okresie remisji powinna uwzględniać zasady zdrowego żywienia. Stopniowo należy wprowadzać pokarmy bogate w błonnik: otręby owsiane, fasola, jęczmień, orzechy i produkty pełnoziarniste, chyba że występuje stomia, zwężenie jelit lub lekarz zaleci kontynuację diety ubogiej w błonnik z powodu zwężeń lub niedawnej operacji. Głównym źródłem białka powinny być ryby, jaja, tofu oraz chude mięso drobiowe. Nie ma również ograniczeń w spożyciu warzyw i owoców, ale powinny być one obierane.
Szczególną uwagę należy zwrócić na pokarmy bogate w składniki niedoborowe w diecie osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna:
Wapń: sezam, mak, amarantus, komosa ryżowa, migdały, figi i morele suszone, pomarańcze, tofu, warzywa kapustne, jogurt, kefir i mleko
Żelazo: rośliny strączkowe (zwłaszcza ciecierzyca), pestki dyni, zielone warzywa (zwłaszcza zielona pietruszka), buraki, produkty pełnoziarniste, jaja, płatki owsiane
Witamina C: surowe warzywa i owoce
Selen: mięso, jaja, nabiał, rośliny strączkowe, produkty zbożowe, kiełki, pomidory, brokuły, kapustę, seler oraz cebula
Warto również pamiętać o regularnym spożyciu produktów z probiotykami: jogurt, kimchi, miso, kapusta kiszona, ogórki kiszone i tempeh
Wiele osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna ma niedobór witaminy D. Badanie opublikowane w American Journal of Preventive Medicine wykazało, że wyższe dawki witaminy D (od 1000 do 2000 IU dziennie) mogą być korzystne, szczególnie w zmniejszaniu ryzyka raka jelita grubego, który może być wyższy u osób z IBD. National Academy of Sciences ustalił, że dawka 2000 IU/dzień witaminy D jest bezpieczna. Ale nadal ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, aby dowiedzieć się, jaka dawka jest rekomendowana dla danej osoby. Każdy inny suplement również należy skonsultować przed jego zastosowaniem.
